Luật số 56/2024/QH15 Luật số 90/2025/QH15: Những thay đổi then chốt trong Luật Đấu thầu và Luật Đầu tư công, định hướng phát triển minh bạch và hiệu quả
Ngày 25 tháng 6 năm 2025, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật số 90/2025/QH15, một đạo luật quan trọng sửa đổi, bổ sung nhiều điều khoản của các luật hiện hành, bao gồm Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), Luật Hải quan, các luật thuế, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công, và Luật Quản lý, sử dụng tài sản công. Với hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2025, Luật số 90/2025/QH15 hứa hẹn sẽ tạo ra những chuyển biến mạnh mẽ trong quản lý nhà nước, đặc biệt là trong các lĩnh vực kinh tế trọng yếu như đấu thầu và đầu tư công, hướng tới sự minh bạch, hiệu quả và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ.
Luật số 90/2025/QH15 được ban hành nhằm mục tiêu giải quyết các vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, đồng bộ hóa hệ thống pháp luật và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội. Các sửa đổi trải rộng trên nhiều lĩnh vực, từ quản lý tài chính, hải quan đến hoạt động đầu tư và quản lý tài sản công. Nhìn chung, Luật tập trung vào việc tăng cường tính tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp và doanh nghiệp, khuyến khích ứng dụng khoa học công nghệ, đơn giản hóa thủ tục hành chính, và nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng nguồn lực nhà nước.
Đối với Luật Đấu thầu:
Luật 90/2025/QH15 mang đến nhiều thay đổi cốt lõi, đặc biệt là việc điều chỉnh phạm vi và đối tượng áp dụng, đa dạng hóa các hình thức lựa chọn nhà thầu, và thúc đẩy mạnh mẽ đấu thầu qua mạng.
- Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng:
- Luật số 90/2025/QH15 quy định rõ ràng hơn về hoạt động lựa chọn nhà thầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng vốn ngân sách nhà nước, vốn từ nguồn thu hợp pháp và vốn của đơn vị sự nghiệp công lập.
- Đáng chú ý, các doanh nghiệp nhà nước không sử dụng vốn ngân sách nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, hoặc tự bảo đảm chi thường xuyên, được tự quyết định việc mua sắm trên cơ sở bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả và trách nhiệm giải trình. Điều này tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các đơn vị này trong hoạt động mua sắm, giảm bớt sự phụ thuộc vào các quy định đấu thầu phức tạp
- Đối với nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo có sử dụng toàn bộ hoặc một phần ngân sách nhà nước, tổ chức, cá nhân chủ trì được tự quyết định việc lựa chọn nhà thầu cung cấp hàng hóa, dịch vụ. Thậm chí, trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp, việc mua sắm có thể thực hiện thông qua mua trực tiếp từ hộ gia đình, cá nhân (mua gom).
- Các hình thức lựa chọn nhà thầu được bổ sung và điều chỉnh:
- Bổ sung hình thức “Đặt hàng”: Đây là một điểm mới quan trọng, cho phép giao trực tiếp cho tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân thực hiện cung cấp hàng hóa, dịch vụ công ích, dịch vụ sự nghiệp công; hàng hóa, dịch vụ thuộc các lĩnh vực chiến lược; các dự án/nhiệm vụ nghiên cứu khoa học trọng điểm, công nghiệp nền tảng, hạ tầng năng lượng/số, giao thông xanh, quốc phòng/an ninh, đào tạo nhân lực gắn với chuyển giao công nghệ; công nghệ số trọng điểm; sản phẩm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đặc biệt.
- Điều chỉnh Chỉ định thầu: Được thay đổi cực kỳ đơn giản hơn.
-
- Điều chỉnh Chào hàng cạnh tranh: Hồ sơ mời thầu đối với chào hàng cạnh tranh không bắt buộc quy định tiêu chuẩn đánh giá về năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu.
- Bổ sung hình thức “Chỉ định nhà đầu tư”: Đây là hình thức mới trong lựa chọn nhà đầu tư, áp dụng cho các dự án do nhà đầu tư đề xuất mà nhà đầu tư có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng công nghệ chiến lược; dự án cần tiếp tục lựa chọn nhà đầu tư đã triển khai hạ tầng số, nền tảng số nhằm bảo đảm tương thích, đồng bộ, kết nối về kỹ thuật; hoặc dự án cần đẩy nhanh tiến độ, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm lợi ích quốc gia do nhà đầu tư đề xuất.
- Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt: Phạm vi áp dụng được mở rộng, bao gồm các gói thầu có điều kiện đặc thù về quy trình, thủ tục, tiêu chí lựa chọn nhà thầu, điều kiện ký kết và thực hiện hợp đồng; đặc thù về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, hoặc có yêu cầu bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại, biên giới lãnh thổ, lợi ích quốc gia, thực hiện nhiệm vụ chính trị của quốc gia mà không thể áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu thông thường khác.
Đối với Luật Đầu tư công:
Luật số 90/2025/QH15 thực hiện nhiều sửa đổi quan trọng nhằm phân cấp mạnh mẽ hơn cho các Bộ, ngành và địa phương, tăng tính chủ động, linh hoạt trong việc quyết định và thực hiện các dự án đầu tư công.
- Bổ sung “Dự án đầu tư công đặc biệt”: Đây là các dự án đầu tư công thực hiện theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng, Đảng ủy Chính phủ.
- Thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư:
- Luật phân cấp rõ ràng hơn thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án PPP và dự án đầu tư công cho Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, người đứng đầu cơ quan trung ương, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, tùy thuộc vào quy mô và tính chất của dự án.
- Phân cấp trong thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn:
- Các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương được chủ động chuẩn bị đầu tư, phê duyệt chủ trương đầu tư chương trình, dự án trong hạn mức vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn hiện tại. Điều này giúp đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị dự án, giảm thiểu các thủ tục phức tạp.
- Điều chỉnh về nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư: Nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư là hoạt động để lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư; lập, thẩm định, quyết định đầu tư dự án.
Kết luận:
Luật số 90/2025/QH15 là một cột mốc quan trọng trong quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế của Việt Nam. Các sửa đổi trong Luật Đấu thầu và Luật Đầu tư công không chỉ giải quyết các vướng mắc hiện hữu mà còn tạo ra một môi trường pháp lý thông thoáng, linh hoạt và hiệu quả hơn cho các hoạt động mua sắm công, đầu tư công và đầu tư PPP. Việc áp dụng các quy định mới này sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh và đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước trong giai đoạn tới. Các tổ chức, cá nhân cần chủ động nghiên cứu và cập nhật các quy định mới để đảm bảo tuân thủ và tận dụng tối đa những cơ hội mà Luật mang lại.
Ban Biên tập
TRUNG TÂM ĐÀO TẠO & TƯ VẤN QUYẾT TOÁN VỐN ĐẦU TƯ [PHAN ANH FIRM]
- [A] Số 204 – 206 Vũ Tông Phan, P. An Phú, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
- [E] sotaykiemtoanxaydung@gmail.com / tuvanphananh@gmail.com
- [P & ZALO] 0775.775.266
- Fanpage: SỔ TAY KIỂM TOÁN XÂY DỰNG
- Fanpage: TRUNG TÂM ĐÀO TẠO & TƯ VẤN QUYẾT TOÁN VỐN ĐẦU TƯ
- Nhóm FB: SỔ TAY KIỂM TOÁN XÂY DỰNG
- Nhóm ZALO: QUYẾT TOÁN VỐN ĐẦU TƯ
- Nhóm ZALO: QUYẾT TOÁN NỘI DUNG BỒI THƯỜNG
- Nhóm ZALO: LUẬT ĐẤU THẦU 2023
- Nhóm ZALO: LUẬT ĐẦU TƯ CÔNG 2024
- Trưởng Ban biên tập Diễn đàn KIỂM TOÁN XÂY DỰNG:
- Ông Phan Việt Hiếu – [P& ZALO] 098765.6161
