Quy định mới về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo Nghị định số 88/2024/NĐ-CP và Luật Đất đai năm 2024

Để đảm bảo quyền và lợi ích của người dân khi Nhà nước thu hồi đất, Luật Đất đai năm 2024 (sau đây gọi tắt là “Luật Đất đai”) và Nghị định số 88/2024/NĐ-CP (sau đây gọi tắt là “Nghị định 88”) đã quy định chi tiết về quy trình bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Trong đó, quy định mới về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được thực hiện theo trình tự sau:

1. Lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (Điều 3, Nghị định 88):

   • Thời điểm: Trước khi có quyết định thu hồi đất (Điều 80, Luật Đất đai).
   • Trách nhiệm: Đơn vị hoặc tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
   • Nội dung:
     • Phương án tổng thể: bao gồm tổng diện tích đất thu hồi, số người bị thu hồi đất, phương án đào tạo chuyển đổi nghề (nếu có), phương án tái định cư (nếu có), phương án di dời mồ mả (nếu có), phương án di dời công trình hạ tầng (nếu có), kinh phí bồi thường hỗ trợ tái định cư, tiến độ thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
     • Phương án chi tiết cho từng trường hợp, bao gồm thông tin về người bị thu hồi đất, diện tích và loại đất thu hồi, giá đất, các khoản bồi thường, hỗ trợ.

2. Thẩm định phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (Điều 3, Nghị định 88):

   • Thời điểm: Trong vòng 30 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ.
   • Trách nhiệm: Cơ quan có chức năng quản lý đất đai ở địa phương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan.
   • Nội dung: Thẩm định tính pháp lý của phương án, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

3. Phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (Điều 3, Nghị định 88):

   • Thời điểm: Sau khi có kết quả thẩm định.
   • Trách nhiệm: Ủy ban nhân dân cùng cấp với cơ quan có chức năng quản lý đất đai ở địa phương. Ví dụ, nếu thẩm định do cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh thực hiện thì UBND cấp tỉnh sẽ phê duyệt.

4. Thông báo, công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và quyết định thu hồi đất (Điều 85, 87, Luật Đất đai):

   • Trách nhiệm: Ủy ban nhân dân cấp xã gửi thông báo thu hồi đất, niêm yết thông báo và danh sách người bị thu hồi đất.
   • Thời hạn: Chậm nhất 90 ngày đối với đất nông nghiệp và 180 ngày đối với đất phi nông nghiệp trước khi ra quyết định thu hồi đất.
   • Nội dung: Lý do thu hồi, diện tích, vị trí, tiến độ thu hồi, kế hoạch khảo sát, kiểm đếm, phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
   • Trường hợp đặc biệt: UBND cấp có thẩm quyền quyết định thu hồi đất mà không cần chờ hết thời hạn nếu người bị thu hồi đất đồng ý.
   • Quyết định thu hồi đất:
     • Thẩm quyền: Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện (Điều 83, Luật Đất đai)
     • Thời điểm: Trong 10 ngày, kể từ ngày phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư hoặc các trường hợp người sử dụng đất đã nhận tiền bồi thường, bàn giao đất,… (Điều 87, Luật Đất đai)

5. Thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (Điều 87, Luật Đất đai):

   • Trách nhiệm: Đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư gửi phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được phê duyệt đến từng người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, trong đó ghi rõ về mức bồi thường, hỗ trợ, bố trí nhà ở, đất ở tái định cư (nếu có), thời gian, địa điểm chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ; thời gian bố trí nhà ở, đất ở tái định cư (nếu có) và thời gian bàn giao đất đã thu hồi.
   • Chi trả: Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có hiệu lực, cơ quan, đơn vị, tổ chức thực hiện bồi thường phải chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản (Điều 25, Nghị định 88).
   • Trường hợp không đồng ý bồi thường: Thực hiện vận động, thuyết phục trong 10 ngày. Sau 10 ngày, nếu vẫn không chấp hành thì ban hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất (Điều 87, Luật Đất đai).

Các nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (Nghị định 88):

• Bồi thường về đất: Bồi thường bằng đất ở, đất có mục đích sử dụng khác, đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải là đất ở (Điều 8, Điều 9, Điều 10, Điều 11, Điều 12, Điều 13).
• Bồi thường về tài sản: Bồi thường thiệt hại về nhà ở, công trình xây dựng gắn liền với đất, hỗ trợ thiệt hại đối với đất thuộc hành lang an toàn giao thông, hỗ trợ di dời vật nuôi, hỗ trợ tháo dỡ công trình xây dựng có thời hạn, bồi thường di dời mồ mả, bồi thường chi phí cải tạo nhà ở thuộc sở hữu nhà nước, bồi thường chi phí đầu tư vào đất còn lại (Điều 14, Điều 15, Điều 16, Điều 17, Điều 18, Điều 21).
• Hỗ trợ: Hỗ trợ ổn định đời sống, sản xuất kinh doanh khi Nhà nước thu hồi đất, hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm, hỗ trợ tái định cư (Điều 19, Điều 20, Điều 22, Điều 23).
• Tái định cư: (Điều 24)

Chi phí bảo đảm cho việc tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (Điều 27, Nghị định 88):

1. Nội dung: Chi phí này bao gồm các khoản chi cho việc tổ chức thực hiện các hoạt động bồi thường, hỗ trợ và tái định cư như họp với người bị thu hồi đất, đo đạc đất, lập phương án bồi thường, chi trả bồi thường, thuê nhà, mua sắm thiết bị…

2. Lập dự toán, phê duyệt, sử dụng và thanh quyết toán (Điều 27):

   • Đơn vị thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có trách nhiệm lập dự toán chi phí (theo định mức, tiêu chuẩn hiện hành hoặc theo thực tế nếu chưa có quy định).
   • Cơ quan phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sẽ quyết định phê duyệt dự toán chi phí.
   • Việc sử dụng và thanh quyết toán chi phí thực hiện theo quy định pháp luật về ngân sách và đầu tư công.

Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thể quy định mức chi phí cụ thể.

So sánh với Nghị định số 47/2014/NĐ-CP:

Nghị định số 88/2024/NĐ-CP đã quy định rõ hơn về chi phí bồi thường so với Nghị định số 47/2014/NĐ-CP. Cụ thể, Nghị định 88 có nhiều khoản chi phí hơn so với Nghị định 47, bao gồm cả chi phí cưỡng chế kiểm đếm, cưỡng chế thu hồi đất, chi phí thông báo, tuyên truyền vận động các đối tượng thực hiện cưỡng chế. Nghị định 88 cũng quy định rõ hơn về trách nhiệm lập dự toán, phê duyệt, sử dụng và thanh quyết toán chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Phan Việt Hiếu – Giảng Viên Chính

Liêm chính học thuật: Khi trích dẫn, chia sẻ thông tin tại các bài viết của tác giả xin vui lòng ghi rõ nguồn. (VD: Theo Phan Việt Hiếu, kiemtoanxaydung.vn)

Cập nhật file file sơ đồ Trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất  theo Luật Đất đai năm 2024, Nghị định số 88/2024/NĐ-CP và Nghị định số 102/2024/NĐ-CP

Thank & Best Regards!

TRUNG TÂM ĐÀO TẠO & TƯ VẤN QUYẾT TOÁN VỐN ĐẦU TƯ [PHAN ANH FIRM]

• [A] Số 204 – 206 Vũ Tông Phan, P. An Phú, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
• [E] sotaykiemtoanxaydung@gmail.com / tuvanphananh@gmail.com
• [P & ZALO] 0775.775.266
• Fanpage: SỔ TAY KIỂM TOÁN XÂY DỰNG
• Fanpage: TRUNG TÂM ĐÀO TẠO & TƯ VẤN QUYẾT TOÁN VỐN ĐẦU TƯ
• Nhóm FB: SỔ TAY KIỂM TOÁN XÂY DỰNG
• Nhóm ZALO: QUYẾT TOÁN VỐN ĐẦU TƯ
• Nhóm ZALO: QUYẾT TOÁN NỘI DUNG BỒI THƯỜNG
• Nhóm ZALO: LUẬT ĐẤU THẦU 2023
• Trưởng Ban biên tập Diễn đàn KIỂM TOÁN XÂY DỰNG:
• Ông Phan Việt Hiếu  – [P& ZALO] 098765.6161